ପୁରୀ: ମହାପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ରଥଯାତ୍ରାରେ ଆଦାନୀ ଗ୍ରୁପ ପକ୍ଷରୁ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କ ପାଇଁ ‘ପ୍ରସାଦ ସେବା’ ଓ ବିନାମୂଲ୍ୟରେ ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ ପାନୀୟ ବଣ୍ଟନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି। ଆଦାନୀ ଗ୍ରୁପ ପୁରୀରେ ପ୍ରାୟ ୪୦ ଲକ୍ଷ ଖାଦ୍ୟ ଓ ପାନୀୟ ପ୍ୟାକେଟ ବଣ୍ଟନ କରୁଛନ୍ତି, ବେଳାଭୂମି ସଫେଇରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀଙ୍କ ପାଇଁ ଟି-ସାର୍ଟ, ରେନକୋଟ ଓ ଛତା ଯୋଗାଇ ଦେଉଛନ୍ତି। ଗୌତମ ଆଦାନୀ ଓ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀ ପ୍ରୀତି ଆଦାନୀ ମଧ୍ୟ ରଥଯାତ୍ରାରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବା ପାଇଁ ପୁରୀ ଆସିଛନ୍ତି, ଯାହାକୁ ସେମାନେ ‘ସେବା ହିଁ ସାଧନା’ ବୋଲି ପ୍ରଚାର କରୁଛନ୍ତି।
କିନ୍ତୁ ଏହି ସେବାର ପଛରେ ଲୁଚି ରହିଛି ଏକ ଦୁଇମୁଖା ସାପର ଖେଳ, ଯାହା ଓଡ଼ିଶାର ଖଣି, ଜମି, ଜଙ୍ଗଲ ଓ ଜନଜାତିଙ୍କ ଜୀବନଜୀବିକା ଲୁଟ୍ରେ ଜଡ଼ିତ ବୋଲି ଅଭିଯୋଗ ଉଠିଛି। ସାମାଜିକ କର୍ମୀ, ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକେ ଓ ବିରୋଧୀ ଦଳମାନେ ଆଦାନୀ ଗ୍ରୁପ ଉପରେ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦ ଶୋଷଣ କରିବାର ଅଭିଯୋଗ ଆଣିଛନ୍ତି। “ପାପୀ ପେଟ ଆମର, ଆମ ଖଣି-ପାଣି-ଜମି-ଜଙ୍ଗଲ ସବୁ ତାଙ୍କର, ଅନ୍ନ ଛତ୍ରରେ ଖାଲି ଡହଳବିକଳ, ଭୋକ ଆମର” – ଏହି ବିଦ୍ରୁପାତ୍ମକ ସ୍ଲୋଗାନ ସୁନ୍ଦରଗଡ଼, ବଲାଙ୍ଗୀର ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଆଦାନୀଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଜନଅସନ୍ତୋଷର ପ୍ରତିଧ୍ୱନି ହେଉଛି।
ଓଡ଼ିଶାରେ ଆଦାନୀଙ୍କ ଖଣି ଲୁଟ୍
ଆଦାନୀ ଗ୍ରୁପ ଓଡ଼ିଶାରେ ଖଣି କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ବ୍ୟାପକ ଭାବେ ବିସ୍ତାର କରୁଛନ୍ତି। ସୁନ୍ଦରଗଡ଼ର ତାଲଡିହ ଅଞ୍ଚଳରେ ଆଦାନୀଙ୍କୁ ୨୫ ବର୍ଷ ପାଇଁ ଲୌହଖଣି ଚୁକ୍ତି ଦିଆଯାଇଛି, ଯାହା ବିରୁଦ୍ଧରେ ନବମ ଦିନ ଧରି ବିକ୍ଷୋଭ ଜାରି ରହିଛି। ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକେ ୧,୧୩୩ ପରିବାର ପାଇଁ ଚାକିରି, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ, ଶିକ୍ଷା ଓ ପରିବହନ ସୁବିଧା ଦାବି କରୁଛନ୍ତି। ସେହିପରି ବଲାଙ୍ଗୀରର ଗନ୍ଧମାର୍ଦ୍ଦନ ପାହାଡ଼ ନିକଟରେ ମହାନଦୀ ମାଇନ୍ସ ଆଣ୍ଡ ମିନେରାଲ୍ସ ପ୍ରାଇଭେଟ ଲିମିଟେଡ ନାମରେ ଆଦାନୀ ଗ୍ରୁପ ଦ୍ୱାରା ୧୮ ଏକର ଜମି କିଣାଯାଇଥିବା ନେଇ ରାଜନୈତିକ ବିବାଦ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି। ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ୨୦୭ ନିୟୁତ ଟନ ବାକ୍ସାଇଟ ଖଣି ରହିଛି, ଯାହାକୁ ନେଇ ଖଣି ଖନନ ଯୋଜନାର ସନ୍ଦେହ କରାଯାଉଛି। ବିରୋଧୀ ଦଳ ବିଜେଡି ଓ କଂଗ୍ରେସ ଏହାକୁ ନେଇ ସରକାରଙ୍କୁ ସ୍ପଷ୍ଟୀକରଣ ମାଗିଛନ୍ତି।
ତାଲବିରା ଖଣି (ତାଲବିରା II ଓ III) ପାଇଁ ଆଦାନୀ ଗ୍ରୁପକୁ ମାଇନ ଡେଭେଲପର ଆଣ୍ଡ ଅପରେଟର (ଏମଡିଓ) ଭାବେ ନିଯୁକ୍ତି ଦିଆଯାଇଛି। ଏହି ଖଣି ପାଇଁ ୨୦୧୯ରେ ୧,୦୩୮ ହେକ୍ଟର ଜଙ୍ଗଲ ଜମି ସଫା କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଇଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ୪୦,୦୦୦ରୁ ଅଧିକ ଗଛ କଟାଯାଇଛି। ଏହା ସ୍ଥାନୀୟ ଆଦିବାସୀ ଓ ଗୋଣ୍ଡ ଜନଜାତିଙ୍କ ଜୀବନଜୀବିକାକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଛି। ଗ୍ରାମବାସୀମାନେ ଅଭିଯୋଗ କରିଛନ୍ତି ଯେ ସେମାନଙ୍କ ସମ୍ମତି ବିନା ଜମି ଅଧିଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି ଏବଂ ପରିବେଶ ଦୂଷଣ ଯୋଗୁଁ ଜଳ ଓ କୃଷି କ୍ଷେତ୍ର ନଷ୍ଟ ହେଉଛି। ସୁନ୍ଦରଗଡ଼ର ବିଜାହାନ ଖଣି ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଆଦାନୀ ଗ୍ରୁପକୁ ୨୦୨୨ରେ ଅନୁମତି ମିଳିଥିଲା, କିନ୍ତୁ ସ୍ଥାନୀୟ ଗ୍ରାମବାସୀମାନେ ଅଧିକ କ୍ଷତିପୂରଣ ଓ ପୁନର୍ବାସନ ଦାବି କରି ବିକ୍ଷୋଭ କରୁଛନ୍ତି।
ରଥଯାତ୍ରାରେ ସେବା: ପ୍ରଚାର ନା ପ୍ରତାରଣା?
ଆଦାନୀ ଗ୍ରୁପ ରଥଯାତ୍ରାରେ ସେବା କରି ଲୋକଙ୍କ ମନ ଜିଣିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଥିବା ଅଭିଯୋଗ ଉଠିଛି। ଏକ୍ସ ପୋଷ୍ଟରେ ଦାବି କରାଯାଇଛି ଯେ, ଏହି ସେବା କେବଳ ଏକ ପ୍ରଚାର କୌଶଳ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଆଦାନୀ ଗ୍ରୁପ ଓଡ଼ିଶାରେ ଜଙ୍ଗଲ କାଟି କୋଇଲା ଖଣନ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପ୍ରକଳ୍ପକୁ ଅବାଧ ରୂପେ ଚଳାଇବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି। ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକେ ଓ ସାମାଜିକ କର୍ମୀମାନେ କହୁଛନ୍ତି ଯେ, ଆଦାନୀ ଗ୍ରୁପ ଏକପଟେ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦ ଲୁଟୁଛନ୍ତି, ଅନ୍ୟପଟେ ରଥଯାତ୍ରା ଭଳି ପବିତ୍ର ଉତ୍ସବରେ ସେବାର ନାଁରେ ଲୋକଙ୍କ ଭାବନାକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରୁଛନ୍ତି।
ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ କଂଗ୍ରେସ କମିଟି (ଓପିସିସି) ଆଦାନୀଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ବିଭିନ୍ନ ଅଭିଯୋଗ ଆଣି ଏକ ଯୁଗ୍ମ ସାଂସଦୀୟ କମିଟି (ଜେପିସି) ତଦନ୍ତ ଦାବି କରିଛି। କଂଗ୍ରେସ ନେତା ଶ୍ରୀକାନ୍ତ ଜେନା ଅଭିଯୋଗ କରିଛନ୍ତି ଯେ, “ଆଦାନୀ ଗ୍ରୁପର ଅନୈତିକ କାରବାର ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ଉଜାଗର ହେଉଛି, କିନ୍ତୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନୀରବ ରହୁଛନ୍ତି। ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦ ଶାଗ ମାଛ ଦରରେ ବିକ୍ରି ହେଉଛି।” ବିଜେଡି ନେତା କାଳୀକେଶ ନାରାୟଣ ସିଂହଦେଓ ମଧ୍ୟ ଗନ୍ଧମାର୍ଦ୍ଦନ ପାହାଡ଼ରେ ଖଣି ଖନନ ଯୋଜନାକୁ ନେଇ ସରକାରଙ୍କୁ ସ୍ପଷ୍ଟୀକରଣ ମାଗିଛନ୍ତି।
ପରିବେଶ ଓ ଜନଜାତିଙ୍କ ଜୀବନଜୀବିକା ଉପରେ ଆଘାତ
ଆଦାନୀଙ୍କ ଖଣି କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଯୋଗୁଁ ଓଡ଼ିଶାର ଜଙ୍ଗଲ, ଜଳ ଓ ଜନଜାତି ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଗମ୍ଭୀର ଭାବେ ପ୍ରଭାବିତ ହେଉଛନ୍ତି। ତାଲବିରା ଖଣିରେ ୧,୮୯୪ ପରିବାର ବିସ୍ଥାପିତ ହେବାର ଆଶଙ୍କା ରହିଛି, ଏବଂ ଅନେକେ ଅଭିଯୋଗ କରିଛନ୍ତି ଯେ ସେମାନଙ୍କ ସମ୍ମତି ଜାଲ କରାଯାଇଛି। ବିଜାହାନ ଖଣି ଅଞ୍ଚଳରେ ମଧ୍ୟ ଜମି ଅଧିଗ୍ରହଣ ଓ ପରିବେଶ ଦୂଷଣ ନେଇ ସ୍ଥାନୀୟ ଗ୍ରାମବାସୀମାନେ ବିକ୍ଷୋଭ କରୁଛନ୍ତି। ଏହା ସହିତ, ଗନ୍ଧମାର୍ଦ୍ଦନ ପାହାଡ଼ରେ ବାକ୍ସାଇଟ ଖଣନର ସନ୍ଦେହ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଆତଙ୍କ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି, ଯେଉଁଠାରେ ୧୯୮୦ ଦଶକରେ ଖଣି ଖନନ ବିରୋଧରେ ତୀବ୍ର ଆନ୍ଦୋଳନ ହୋଇଥିଲା।
ଆଦାନୀଙ୍କ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା
ଆଦାନୀ ଗ୍ରୁପ ଏହି ଅଭିଯୋଗଗୁଡ଼ିକୁ ଖଣ୍ଡନ କରି କହିଛନ୍ତି ଯେ, ସେମାନେ ସମସ୍ତ ଆଇନଗତ ଓ ନିୟମାବଳୀ ଅନୁସାରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି। ଗନ୍ଧମାର୍ଦ୍ଦନ ପାହାଡ଼ ନିକଟରେ ଜମି ଅଧିଗ୍ରହଣ କେବଳ ବୃକ୍ଷରୋପଣ ପାଇଁ ବୋଲି ସେମାନେ ଦାବି କରିଛନ୍ତି, ଏବଂ ଏହା ଓଡ଼ିଶା ବନ ବିଭାଗକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରାଯିବ। ସେହିପରି, ତାଲବିରା ଖଣିରେ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ସ୍କୁଲ, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା ଓ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଥିବା ଆଦାନୀ ଗ୍ରୁପ ଦାବି କରୁଛନ୍ତି।
ରାଜନୈତିକ ଓ ସାମାଜିକ ବିରୋଧ
ଓଡ଼ିଶାରେ ଆଦାନୀଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ରାଜନୈତିକ ଓ ସାମାଜିକ ବିବାଦର କେନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ ହୋଇଛି। କଂଗ୍ରେସ ଓ ବିଜେଡି ନେତାମାନେ ଆଦାନୀଙ୍କୁ କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ସମର୍ଥନ ମିଳୁଥିବା ଅଭିଯୋଗ କରିଛନ୍ତି। କଂଗ୍ରେସ ନେତା ସି.ଏସ. ରାଜେନ ଏକ୍କା ଓ ରାମଚନ୍ଦ୍ର କଦମ ଆଦାନୀ ଗ୍ରୁପ ଓ ରାଜ୍ୟ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦୁର୍ନୀତି ଅଭିଯୋଗ ଉଠାଇ ତଦନ୍ତ ଦାବି କରିଛନ୍ତି। ସ୍ଥାନୀୟ ସଂଗଠନ ଓ ଆଦିବାସୀ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟ ଆଦାନୀଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଆନ୍ଦୋଳନ ଜାରି ରଖିଛନ୍ତି। ବଲାଙ୍ଗୀର ଓ ବରଗଡ଼ରେ ଗନ୍ଧମାର୍ଦ୍ଦନ ପାହାଡ଼ର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ରାଲି ଓ ସମାବେଶ ହେଉଛି।
ଆଦାନୀ ଗ୍ରୁପର ରଥଯାତ୍ରାରେ ସେବା ଓ ଓଡ଼ିଶାରେ ଖଣି କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଏକ ଦୁଇମୁଖା ସାପର ରୂପ ଧାରଣ କରିଛି। ଏକପଟେ ସେମାନେ ସେବା ଓ ସମାଜିକ କାର୍ଯ୍ୟ ଜରିଆରେ ଲୋକଙ୍କ ମନ ଜିଣିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛନ୍ତି, ଅନ୍ୟପଟେ ସେମାନଙ୍କ ଖଣି ପ୍ରକଳ୍ପ ସ୍ଥାନୀୟ ଜନଜାତି, ପରିବେଶ ଓ ଜୀବନଜୀବିକା ଉପରେ ଗମ୍ଭୀର ପ୍ରଭାବ ପକାଉଛି। ଏହି ବିବାଦ ଓଡ଼ିଶାରେ ଆଦାନୀଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଓ ସେମାନଙ୍କ ସାମାଜିକ ସେବାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଉପରେ ଗମ୍ଭୀର ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠାଇଛି। ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକେ ଓ ବିକ୍ଷୋଭକାରୀମାନେ ଦାବି କରୁଛନ୍ତି ଯେ, ଏହି ‘ସେବା’ କେବଳ ଏକ ପ୍ରଚାର କୌଶଳ, ଯାହା ଆଦାନୀଙ୍କ ଖଣି ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପ୍ରକଳ୍ପକୁ ଅବାଧ ରୂପେ ଚଳାଇବା ପାଇଁ ଲୋକଙ୍କ ବିରୋଧକୁ ଦମନ କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି।
